Пайдалы жәндіктер зертханасы
Previous
Next

ЗЕРТХАНАНЫҢ НЕГІЗГІ АТҚАРАТЫН ҚЫЗМЕТТЕРІ

  • Қазақстан өңірлеріндегі мәдени өсімдіктердің табиғи мекендеу орындарында және агробиоценоздарында пайдалы жәндіктерді іздеу.
  • Биоагенттердің дамуының биологиялық (паразиттер мен жыртқыштардың сапасы, аталықтар мен аналықтарының үлесімділігі, өсімталдығы, тіршілігінің ұзақтығы) ерекшеліктерін зерттеу.
  • Зертханалық жағдайда биоагенттерді жаппай көбейту технологиясын (қоректену өсімдіктерін таңдау және олардың фитофагтар мен энтомофагтармен қоныстану жағдайларын зерттеу, тоғышар:зиянкесжыныстығын анықтау) шығаружәне фитофагтар мен энтомофагтарды үздіксіз өсіру биоконвеерін құру.
  • Қорғалған топырақ жағдайында көкөніс дақылдарының зиянкестеріне қарсы биоагенттердің тиімділігін өндірістік тексеру (биоагенттерді отарлау мөлшерлерін, мерзімдері мен тәсілдерін белгілеу, өсімдіктердің фитофагтармен қоныстану дәрежесін анықтау);
  • Инсектицидтерді қолдану қажет болғанда қорғалған топырақ жағдайында көкөніс дақылдарын зиянкестерден қорғаудың интеграцияланған жүйесінде биоагенттерді қолдану мүмкіндігін зерттеу.
защита растений

Зертхананың жетістіктері

Зертханада биоагенттердің 8 түрі бар:
 
  • Macrolophus pygmaeus R.
  • Phytoseiulus persimilis A.
  • Chrysopa carnea S.
  • Aphidius colemani V.
  • Amblyseius swirskii A. 
  • Podisus maculiventris S.
  • Habrobracon hebetor S.
  • Orius laevigatus F.
         Одан әрі коллекцияны 15 түрге дейін көбейту және сақтау жоспарлануда (микромус (Micromus angulatus S.), стеторус (Stethorus punctillum W.), энкарзия (Encarsia formosa G.), эретмоцерус (Eretmocerus eremicus R.), амблисейус мондеренсис (Amblyseius Montdorensis S.) және 1 араның (Bombus) түрі. Жыртқыштарға қорек ретінде көбелек жұмыртқаларын алуға арналған Sitotroga cerealella O. желісі.
 
Олардың кейбіреулеріне жаппай көбейту технологиялары, тәсілдері, мөлшерлері мен мерзімдері шығарылды және оларды жылыжайларда қолданылуда.

Жобалар

Өнім

Қызметтер

*Біздің қызметтеріміздің бағасы сіздің орналасқан жеріңіздің, жабдықталуыңыздың, қауіп-қатер дәрежесін және көрсетілетін қызметтер кешенінің көлемін ескеруден қалыптасады. Және екі тараптың талқылауынан кейін түпкілікті бекітіледі.

  1. Энтомофагтардың аналықтарын жеткізу және оларды өсіру мен қолдану бойынша кеңестер беру;
  2. Өндірістік жағдайларда мақұлдау үшін тәжірибелік энтомофагтардың партиясын өңдеу.
  3. Өсімдіктерді биологиялық қорғау мәселелері бойынша ғылыми кеңестер беру;
  4. Зиянкестердің түрлік диагностикасын анықтау;
  5. Орман және жасыл желектердің орманпатологиялық жағдайын бағалау;
  6. Фермерлерге, орманшыларға орман және орман питомниктерін қорғау жөнінде кеңестер жүргізу;
  7. Тұқымдар мен көшеттерді сауықтыру және сау материалдар алу.
  8. Алматы қаласының жасыл желектеріне жыл сайын өңдеу жүргізу (келісім бойынша). Зиянды организмдергеқарсы оңтайлы өңдеу уақыты белгіленеді.


Патенттер​

  • Дуйсембеков Б. А., Төлеубаев К. М., Чадинова А. М., Шанимов Х. И. Қорғалған топырақта көкөніс дақылдарына жылыжай ақкөбелегіне (Trialeurodes vaporariorumWestw.) қарсы экарзияны (Encarsia Formosa) жаппай өсіру. Авторлық құқық объектісіне құқықтарды мемлекеттік тіркеу туралы 2018 жылғы 24 қаңтардағы №0285 куәлік;
  • Сагитов А. О.,Мухамадиев Н.С., Ашикбаев Н. Ж., Меңдібаева Г. Ж.,Болат Жанарбек,Кеңес Нұргелді,Қуанышбаев Н. Қ., Суюндиков Ж. О., Рахимжанов А. Н. Орман өсімдіктерін Астананың жасыл белдеуінің зиянкестері мен ауруларынан қорғаудың интеграцияланған жүйесі, 2018 жылғы 23 ақпандағы №0506  куәлік;
  • Сагитов А. О., Мухамадиев Н. С., Ашикбаев Н. Ж., Меңдібаева Г. Ж., Муртазина А. С., Болат Жанарбек, Кеңес Нұргелді. Орман питомниктерін зиянкестер мен аурулардан қорғаудың интеграцияланған жүйесі, 2018 жылғы 23 ақпандағы №05 куәлік;
  • Сағитов А. О., Дүйсембеков Б. А., Жанарбекова А. Б., Успанов А. М., Көпжасаров Б. К., Ниязбеков Ж. Б., Мухамадиев Н. С., Агеенко А. В., Слямова Н. Д., Қалдыбекқызы Г., Есімов У. О., Сәрсенбаева Г. Б., Темрешев И. И., Сагитов Р. К. Қазақстан Республикасында фитосанитарлық қауіпсіздікті инновациялық ғылыми-техникалық қамтамасыз ету, 2018 жылғы 21 ақпандағы №0488 куәлік;
  • Пайдалы модель № 5363, 11.09.2020. Сағитов А.О., Алимбекова А. К., Дуйсембеков Б. А., Чадинова А. М., Найманова Б. Ж., Джубатова Э. А. Жылыжай жағдайында қызанақты зиянкестерден қорғауда макролофусты жаппай өсіру тәсілі // Қазақстан патенті №5363, 2020.Бюл. №36;
  • Пайдалы модель «Терек  пен тораңғының элиталық-гибридті көшеттеріне қорғаушы-стимулятор бірлестігін қолдану тәсілі». 30.10.2019 ж.

Ғылыми басылымдар

  1. M. Chadinova, A.O. Sagitov, K.A. Alpysbayeva, B.Zh. NaimanovaStudying the biological features of development and the technology of breeding the Oriuslaevigatusfieb predatory bug // Ecology, Environment and Conservation Paper, – Vol. 26, Issue 3, – 2020, – P. 1309-1312. IF<0.14
  2. S. Mukhamadiyev., G. Zh. Mengdibayeva, G. K. Nizamdinova., A. S. Shakerov. Harmfulness invasive pest-oak mining sawfly (Profenusa pygmaea, KLUG, 1814) //Reports of the national academy of sciences of the republic of Kazakhstan ISSN 2224-5227 Volume 6, Number 340 (2021), 44-49 https://doi.org/10.32014/2021.2518-1483.10
  3. O. Sagitov, N.S. Mukhamadiyev, N.Zh. Sultanova, A.S. Dinassilov, M.À. Uzakbayeva and G.Zh. Mengdibayeva№ Integrated system of protection of soybeans from insect pests in the fields of “OntustikAgropark” Llp //
    Eco. Env. & Cons. 26 (3) : 2020; pp. (1204-1207) Copyright@ EM International ISSN 0971–765Xhttp://www.envirobiotechjournals.com/EEC/vol26i32020/EEC-40.pdf
  4. Mukhamadiyev N.S., Ashikbaev N. Zh., Mengdibayeva G.Zh. Monitoring of stem pest populations (Scolytinae) which strikes the endemic spruce Shrenk in Zailiysk Alatau // Izvestiânational’nojakademiinaukrespublikiKazahstan, July – August 2019. 4 (52) – Р. 63-68
  5. Ann M. Lynch, Nurjan S. Mukhamadiev, Christopher D. O’Connor, Irina P. Panyushkina, Nursagim A. Ashikbaev, Abay O. Sagitov. Tree-ring Reconstruction of Bark Beetle Disturbances in the Piceaschrenkiana Fisch. et Mey. Forests of Southeast Kazakhstan // Forests2019, 10(10) 912; https://doi.org/10.3390/f10100912
  6. Nurzhan Mukhamadiyev, J. Bolat, A. Koigeldina, GulnazMengdibayeva. The number of main species of bark beetles (Scolytinae) and protective measures in the mountain forests of the Zaili Alatau // Ecology, environment and conservation vol. 26 (3): 2020 – Р.1166 –1169 Q4; Импакт-фактор:  14 Процентиль – 15 http://www.envirobiotechjournals.com/EEC/vol26i32020/EEC-33.pdf
  7. Nurzhan Mukhamadiyev, J. Bolat, A. Koigeldina, GulnazMengdibayeva. The population of Bark Beetles (Scolytinae) and their entomophages on endemic spruce in the Zaili Alatau // Ecology, environment and conservation vol. 26 (3) : 2020 – Р.1189–1192 Q4; Импакт-фактор: 14; Процентиль – 15 http://www.envirobiotechjournals.com/EEC/vol26i32020/EEC-37.pdf
  8. S. Mukhamadiyev, G. Zh. Mengdibayeva, N. Baktiyarova, B. A. Zhakupakynov. Dominant species of xylophage insects (Scolytinae) and natural enemies on spruce // N e w s of the national academy of sciences of the republic of Kazakhstan series of agricultural sciences ISSN 2224-526Х  Volume 3, Number 57 (2020), 41 – 50https://doi.org/10.32014/2020.2224-526X.15
  1. Темрешев И.И., Есенбекова П.А., Сагитов А.О., Мухамадиев Н.С. Рекомендации по разведению жалящих перепончатокрылых (опылителей и энтомофагов) на полях кормовых культур. – Алматы, 2017. – 29 с.
  2. Сагитов А.О., Мухамадиев Н.С., Ашикбаев Н.Ж., Меңдібаева Г.Ж., Болат Ж., Кенес Н., Суюндиков Ж.О., Рахимжанов А.Н., Куанышбаев Н.К. Рекомендация по интегрированной системе защиты лесных культур от вредителей и болезней зеленого пояса Астаны. Алматы, 2017. – 29 с.
  3. Сагитов А.О., Мухамадиев Н.С., Ашикбаев Н.Ж., Меңдібаева Г.Ж., Болат Ж., Кенес Н., Сысоев А.Г., Сагадиев Д.К., Муртазин С.А., БаймуханбетовС. С. Рекомендация по интегрированной системе защиты лесопитомниковот вредителей и болезней. Алматы, – 19 с.
  4. Темрешев И.И., Есенбекова П.А., Сагитов А.О., Мухамадиев Н.С. Рекомендации по разведению жалящих перепончатокрылых (опылителей и энтомофагов) на полях кормовых культур. – Алматы, 2017. – 29 с.
  5. Сагитов А.О., Мухамадиев Н.С., Ашикбаев Н.Ж., Меңдібаева Г.Ж., Болат Ж., Кенес Н., Суюндиков Ж.О., Рахимжанов А.Н., Куанышбаев Н.К. Рекомендация по интегрированной системе защиты лесных культур от вредителей и болезней зеленого пояса Астаны. Алматы, 2017. – 29 с.
  6. Сагитов А.О., Мухамадиев Н.С., Ашикбаев Н.Ж., Меңдібаева Г.Ж., Болат Ж., Кенес Н., Сысоев А.Г., Сагадиев Д.К., Муртазин С.А., БаймуханбетовС. С. Рекомендация по интегрированной системе защиты лесопитомниковот вредителей и болезней. Алматы, – 19 с
  7. ISBN 978-601-7181-10-9 Сагитов А.О., Дуйсембеков Б.А., Чадинова А.М., Шанимов Х.И., Алимбекова А.К., Динасилов А.С. Рекомендации по мерам борьбы с южноамериканской томатной молью (TutaabsolutaPovolny) на томатах защищенного грунта и массовому разведению и применению энтомофагов макролофуса (MacrolophusnubilisH.S.) и несидиокориса (NesidiocoristenuisReuter) // Рекомендация. –Алматы, 2020. – 34с
  8. ISBN 978-601-7181-093 Мухамадиев Н.С., Гниненко Ю.И., Ашыкбаев Н.Ж.,Мендибаева Г.Ж., Кенес Н. Атлас доминантных видов насекомых-ксилофагов ели Шренка // Атлас. – Алматы, 2020. – 71 с

Қызметкерлер

защита растений
И.о заведующего
лаборатории полезных насекомых, PhD
 

email: www.gulnaz87.kz@mail.ru

Проекты: 
2015-2017 гг. КазНИИЗиКР № 4165/ГФ4 «Реконструкция динамики дефолиации дикой яблони в Заилийском и Жонгарском Алатау» МОНРК и «№0206/ПЦФ «Инновационное научно-техническое обеспечение фитосанитарной безопасности в Республике Казахстан» МСХ РК;
2018-2020 гг. № АР 051 342 99 «Мониторинг популяций стволовых вредителей (Scolytinae) на эндемике ели Шренка в Заилийском Алатау» МОНРК;
2021-2023 гг. по научно-технической программе: «Разработка и совершенствование интегрированных систем защиты плодовых, овощных, зерновых, кормовых, бобовых и карантина растений», по задаче 2: Фитосанитарный мониторинг посевов диверсифицированных и плодоовощных культур» и «Выработка технологий ведения органического сельского хозяйства по выращиванию сельскохозяйственных культур с учетом специфики регионов, цифровизации и экспорта» МСХ РК.

Публикации:

  1. 0. N. S. Mukhamadiyev, G. Zh. Mengdibayeva, N. Baktiyarova, B. A. Zhakupakynov. Dominant species of xylophage insects (Scolytinae) and natural enemies on spruce // n e w s of the national academy of sciences of the Republic of Kazakhstan series of agricultural sciences ISSN 2224-526Х Volume 3, Number 57 (2020), 41 – 50 https://doi.org/10.32014/2020.2224-526X.15 
  2. Nurzhan Mukhamadiyev, J. Bolat, A. Koigeldina, Gulnaz Mengdibayeva. The number of main species of bark beetles (Scolytinae) and protective measures in the mountain forests of the Zaili Alatau // Ecology, environment and conservation vol. 26 (3): 2020 – Р.1166 –1169 Q4; Импакт-фактор: 0.14 Процентиль – 15 http://www.envirobiotechjournals.
 
 

защита растений

Старший научный сотрудник

e-mail: aizhan_chadinova@mail.ru

Научные интересы

В лаборатории осуществляет методическое и оперативное руководство, непосредственно ведет культуры афидиуса и ориуса.

Текущие проекты:

ПЦФ МСХ РК «Разработка и совершенствование интегрированных систем защиты плодовых, овощных, зерновых, кормовых, бобовых и карантина растений».

Публикации:

  1. I.S. Agasieva, V.Y. Ismailov, E.V. Fedorenco, A.O. Sagitov, A.A. Mukhtarkhanova, A.M. Chadinova Improving the methods of breeding, storing, and using beaked mites for biological pest control // Ecology, Environment and Conservation Paper, – Vol. 26, Issue 1, – 2020, – P. 243-246. IF <0.14/ http://www.envirobiotechjournals.com/article_abstract.php?aid=10666&iid=306&jid=3
  2. A.M. Chadinova, A.O. Sagitov, K.A. Alpysbayeva, B.Zh. Naimanova STUDYING THE BIOLOGICAL FEATURES OF DEVELOPMENT AND THE TECHNOLOGY OF BREEDING THE ORIUS LAEVIGATUS FIEB PREDATORY BUG // Ecology, Environment and Conservation Paper, – Vol. 26, Issue 3, – 2020, – P. 1309-1312. IF <0.14/ http://www.envirobiotechjournals.com/EEC/vol26i32020/EEC-57.pdf
  3. B. Duisembekov, A. Chadinova, R. Rakhimov The technology of mass multiplication of cereal aphids (Schizaphis graminum) using an aeroponic plant and dilution of the bioagent aphidius (Aphidius matricariae) // Journal of Research on crops 2017, Vol. 18, -P 745-750. http://dx.doi.org/10.5958/2348-7542.2017.00122.X
  4. Дуйсембеков Б.А., Чадинова А.М. Энтомофаги, применяемые в биологической защите овощных культур от вредителей в теплицах Казахстана. -В сб.: XV Русский энтомологический съезд // Новосибирск, 2017, С. 167-168

 

защита растений

Ведущий научный сотрудник, кандидат сельскохозяйственных наук

e–mail: aidildina@mail.ru

Научные интересы

Научные изыскания и анализ эффективности защиты растений (энтомология) по проблеме борьбы с вредителями в агроценозах; садоводство, виноградарство, овощеводство.

 Текущие проекты:

ПЦФ МСХ РК «Разработка и совершенствование интегрированных систем защиты плодовых, овощных, зерновых, кормовых, бобовых и карантина растений».

Основные публикации:

  1. Чадинова А.М., Алимбекова А.К., Шанимов Х.И., Дуйсембеков Б.А. Вредоносность южноамериканской томатной моли (Тuta absoluta Рovolny) в посевах томатов Казахстана и меры защиты от нее // IV Всероссийский съезд по защите растений с международным участием «Фитосанитарные технологии в обеспечении независимости и конкурентоспособности АПК России». Сборник тезисов докладов. СПб.: ФГБНУ ВИЗР, 2019 – С. 150.
  2. ISBN 978-601-7181-10-9 Сагитов А.О., Дуйсембеков Б.А., Чадинова А.М., Шанимов Х.И., Алимбекова А.К., Динасилов А.С. Рекомендации по мерам борьбы с южноамериканской томатной молью (Tuta absolutaPovolny) на томатах защищенного грунта и массовому разведению и применению энтомофагов макролофуса (Macrolophus nubilis H.S.) и несидиокориса (Nesidiocoris tenuis Reuter) // Рекомендация. – Алматы, 2020. – 34 с.

 

защита растений

Курмангалиева Нурбакыт Демесиновна

Ведущий научный сотрудник, кандидат сельскохозяйственных наук

e–mail: n.kurmangalieva77@mail.ru

Научные интересы

Эколого-генетические основы формирования и сохранения генофонда овощебахчевых растений, овощевод, селекционер. Фауна, биология и массовое размножение хищника подизус (Podisus maculiventris). 

Текущие проекты:

ПЦФ МСХ РК «Разработка и совершенствование интегрированных систем защиты плодовых, овощных, зерновых, кормовых, бобовых и карантина растений».

Публикации:

  1. Курмангалиева Н.Д., Киселева Н.А., Джумадилова Г.Б. Результаты изучения коллекции обыкновенной фасоли в условиях юго-востока Казахстана // Агроөнеркәсіптік кешеннің жаңғыруы жағдайында картоп, көкөніс және бақша шаруашылықтарын ғылыми қамтамасыз ету. Алматы, 2018. С.82-85.
  2. Курмангалиева Н.Д., Кошмагамбетова М.Ж., Джумадилова Г.Б. Экологическое сортоиспытание белокочанной капусты в условиях юго-востока Казахстана // Инновационный путь развития садоводства в Казахстане – от науки до производства посвященную 80-летию профессора Аяпова К.Ж. Материалы Международной научно-практической конференции (Алматы, 4-5 октябрь, 2017 г.). Алматы. 2018. С.116-119.